(İSTANBUL)- Bilişim Hukukçusu Yaman Akdeniz, Instagram’ın Türkiye’de 2 Ağustos’tan bu yana yasaklanması ile ilgili bir dizi bilgilendirici paylaşım yaptı. Paylaşımlarında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) kararını ele alan Akdeniz, hangi ‘katalog suç’ nedeniyle yasak konulduğunu sordu.
Katalog Suçlar Nedir, Ne Değildir?
“Devlet büyüklerimiz Instagram’ı sürekli uyarıyor, fakat açık bir hukuka aykırı davranıştan da bahsedemiyor. Dün Bakan Uraloğlu “Instagram’ı katalog suç kapsamında uyardık ancak karşılık bulmadı” demişti. Bakalım neymiş bu “katalog suçlar” ve karşılığı bulunmayan şeyler” diyen Akdeniz’in açıklamaları şöyle:
BTK Başkanı’nın Yetkisi Dahilinde mi?
“Öncelikle, bahsi geçen “katalog suçlar” CMK’daki katalog suçlar değil, 5651 sayılı Yasa’nın 8. maddesinde yer alan katalog suçlar. BTK Başkanının da yetkisi zaten bu suçlarla kısıtlı.”
“10 farklı suç tipini içeren katalog suçlar arasında müstehcenlik, fuhuş, çocukların cinsel istismarı, Atatürk’e hakaret ve MİT Kanunda yer alan bazı suçlar bulunmaktadır. O halde, Instagram bu suçlardan bir veya bir kaç tanesine istinaden uyarıldı ve karşılık alınamadı.”
Uraloğlu’nun Açıklaması
“Bu aşamada, bahsi geçen suçlara ilişkin hangi içerikler bakımından İnstagram’ın Bakan Uroloğlu ve ekibi tarafından uyarıldığı bilinmiyor. Fakat, “karşılık alınmadı” denirken de bir “iletişim” olduğu anlaşılıyor.”
“Böyle bir iletişimin olması da olağan bir durum olmakla birlikte Meta’nın (Facebook & Instagram) Türkiye’de temsilciliği olduğu ve 5651 sayılı Yasa gereği 6 ayda bir şeffaflık raporları yayınladığı ve bu raporları BTK’ya gönderdiği de bilinmektedir.”
“Bu raporlar basının ve kamuoyunun ilgisini pek çekmemekle birlikte Meta tarafından Instagram için en son içerik kaldırma taleplerine ilişkin şeffaflık raporu 31 Temmuz 2024 tarihinde yayınlanmıştır. Instagram engellenmeden 48 saat önce diyelim.”
Instagram Şeffaflık Raporu: ‘En Çok Şikayet BTK’dan Gelmiş’
“Instagram’ın bu son raporunda, en çok talebin BTK’dan gönderildiği (1849) ve 2580 içeriğin (FB & Instagram) şikayet edildiği belirtiliyor. 504 içerik Meta ilkelerini ihlal ettiği için tamamen kaldırılmış ve 1941 içerik ise Türkiye’den görünmez kılınmış.”
“O halde 1 Ocak 2024 ile 30 Haziran 2024 arasında bildirilen 2580 içerikten 2445 tanesine yaptırım uygulanmış (%94). 135 diğer içerik (%6) ne olmuş belli değil. Raporda yazmıyor, açıklanmamış. BTK bu rapora cevap vermiş veya Bakan’ın bu süreçten haberi var mı belli değil.”
“Ortada uyarılmayı gerektiren bir durum var mı? Kanımca yok. 135 diğer ve ne olduğu bilinmeyen içerikten dolayı Meta şirketi uyarılmış olabilir mi veya bu içeriklerden kaç tanesi Facebook’tan ziyade Instagram ile ilgili belli değil.”
“Katalog Suçlar İşin Bahanesi”
“Açıkçası, Türkiye’nin taleplerinin bu bağlamda “katalog suçlarla” ilgili olmadığını düşünüyorum. Katalog suçlar işin hem bahanesi, hem de hukuki süreçleri ve itirazları, tam da adli tatil sırasında kıskaca almak, yavaşlatmak ve Instagram’ı kıstırmak.”
“Neden amaç İnstagram’ı kıstırmak olsun ki diyebilirsiniz. Benim düşüncem, Hükümetin Meta’ya baskı yaparak ve İnstagramı da engelleyerek, yasal düzenlemeler dışındaki taleplerini uygulatmak. Bu durum Fahrettin Altun’un açıklamalarından ve sert eleştirilerinden de anlaşılıyor.”
Altun, Kınamış; Uraloğlu, ‘Kendilerini Uyardık Karşılık Bulmadı’ Demişti
BTK, 2 Ağustos günü saat 03:00’de Instagram’a erişimi durdurduğunu açıklamıştı.
Aynı gün Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye suikastıyla ilgili paylaşımları kısıtladığı gerekçesiyle Instagram’ı kınamıştı.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu, ise erişim engeli getirilen Instagram hakkında “Kanuna uydukları anda Instagram açılır, kendilerini uyardık karşılık bulmadı” demişti.